Zoran Đinđić: I filozof i političar (2)

Neophodno je strpljenje i naporan rad.

Zoran Đinđić, 2000.

* * *

Zoran Đinđić je za tri godine (1971–1974) završio studije na grupi za filozofiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Iako su njegov talenat i filozofska radoznalost bili rano uočeni, a uz to je bilo poznato da je, osuđen uslovno na godinu dana, teško dolazio do posla, akademska sredina mu nije otvorila vrata.

O tome Zoran Đinđić nije nikada govorio. Ali je, govoreći o drugima sa istim iskustvom, faktički opisao i svoj položaj.

Đinđić im je prebacivao što su generacije svojih studenata, uključujući i njegovu, držali “u duhovnom marksističkom getu”, lišavajući ih naročito uvida u nasleđe evropskog liberalizma

U nekrologu svome gimnazijskom profesoru filozofije u IX beogradskoj gimnaziji Milanu Kovačeviću, pod čijim je uticajem bio, napisao je: “Prvi pokušaj (Milana Kovačevića – L.P.) integrisanja u filozofski Beograd nije uspeo.

Tu je počela da se nazire dijalektika koja će obeležiti njegovu kasniju akademsku karijeru. Intelektualna svojeglavost, nagon na autonomiju i animoznost prema grupama, školama (starim i novim) klasicima, Milan Kovačević je branio po cenu institucionalnog marginalizovanja.

Ono mu je na trenutke teško padalo, ali u njegovoj moći nije bilo da bira: svoju prirodu nije mogao poreći, a eventualni institucionalni patroni posedovali su često šesto čulo za nepoželjnu individualnost. (Podv. L.P.)

U citiranim rečima Zorana Đinđića ogleda se sudbina onih intelektualaca u Srbiji – i to u toku čitave njene novovekovne istorije – koji su zbog svog individualizma, sa stanovišta dominantnog kolektivizma, po definiciji bili neželjena elita.

Zoran Đinđić je njen izrazit pripadnik.

Studije Zorana Đinđića protekle su u ozračju marksizma ne samo kao službene doktrine već i kao najuticajnije filozofske škole. Njegovi profesori bili su po samodefiniciji marksisti. “Kritičari svega postojećeg”, oni nisu preispitivali fundamente teorije: ona je za njih ostala bezalternativna.

Đinđić im je prebacivao što su generacije svojih studenata, uključujući i njegovu, držali “u duhovnom marksističkom getu”, lišavajući ih naročito uvida u nasleđe evropskog liberalizma.

Ono mu je na trenutke teško padalo, ali u njegovoj moći nije bilo da bira: svoju prirodu nije mogao poreći, a eventualni institucionalni patroni posedovali su često šesto čulo za nepoželjnu individualnost (Podv. L.P.)

Odbacujući staljinističku varijantu marksizma, oni su istovremeno odbacivali kao alternativu građansko društvo i liberalizam.

Vraćajući se mladom Marksu, odnosno izvornom marksizmu, težili su humanijoj varijanti u suštini sovjetskog socijalizma. Kada je stvarnost krajem prošlog veka razbila njihov teorijski okvir, oni su to jednostavno prećutali, ostavljajući nejasnim pitanje svog stvarnog teorijskog identiteta.

Odlazak Zorana Đinđića u Nemačku na doktorske (1977–1979), a zatim postdoktorske studije (1980–1982) imao je ključni značaj za njegovo teorijsko sazrevanje. U svakom slučaju, svoja dalja filozofska interesovanja “morao je”, kako kaže Novica Milić, “da razvija po strani od atmosfere u kojoj je sazrevao, a naročito od političkog stanja u zemlji…”.

(Nastavlja se).

(Prenosimo iz beogradskog tjednika Novi magazin).

 

Još tekstova ovog autora:

• Zoran Đinđić: I filozof i političar (7)
• Zoran Đinđić: I filozof i političar (6)
• Zoran Đinđić: I filozof i političar (5)
• Zoran Đinđić: I filozof i političar (4)
• Zoran Đinđić: I filozof i političar (3)
• Zoran Đinđić: I filozof i političar (1)

» Svi tekstovi ovog autora